Trường THPT chuyên KHTN - ĐHKHTN - ĐHQGHN

Kính thưa Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa,

Kính thưa các vị lãnh đạo, các vị khách quý cùng toàn thể các thế hệ thầy giáo, phụ huynh, học sinh Khối chuyên Toán-Tin, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Ngày thứ 2 (14/11) một ngày thời tiết rất đẹp, GS.TSKH Phạm Kỳ Anh Chủ nhiệm khoa Toán – Cơ - Tin điện cho Khối chúng tôi báo là đã tìm được Quyết định thành lập Khối của Thủ tướng Phạm Văn Đồng cách đây 40 năm (14/9/65) do Phó thủ tướng Phạm Hùng ký. Có thể coi ngày này là cái mốc đầu tiên của hệ thống các trường chuyên Toán, Tin, Lý, Hoá, Sinh, ... ở bậc Trung học phổ thông trên cả nứớc. Sự ra đời của lớp chuyên Toán đầu giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang rất ác liệt cho thấy tầm nhìn chiến lược và sâu rộng của Đảng, Nhà nước đối với sự cần thiết phải chuẩn bị lực lượng khoa học kỹ thuật tài năng cho công cuộc xây dựng đất nước sau này. Ban đầu chỉ có một lớp với 38 học sinh, tới nay Khối trung học phổ thông chuyên Toán-Tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên đã phát triển vượt bậc trở thành một trung tâm đào tạo học sinh năng khiếu Toán-Tin hàng đầu của Việt Nam.

Nhìn một cách tổng quát lịch sử phát triển của Khối có thể chia thành 3 giai đoạn:

1. Giai đoạn khởi đầu (1965 - 1970)

2. Giai đoạn xây dựng và trưởng thành (1971 - 1990)

3. Giai đoạn đổi mới và phát triển vượt bậc (1991 - 2005)

I. Giai đoạn khởi đầu (1965 - 1970)

Mỗi năm Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội tuyển một lớp khoảng hơn 30 học sinh giỏi từ các tỉnh và thành phố ở miền Bắc lên nơi sơ tán của Trường tại Đại Từ, Thái Nguyên để học tập. Khoa Toán có ký hiệu liên lạc thời chiến là A và lớp Toán đặc biệt ký hiệu là A₀ (A không). Kí hiệu A₀ trên huy hiệu của Khối được các thế hệ thầy giáo, học sinh chuyên Toán nâng niu, gìn giữ bằng nhiệt tình giảng dạy, học tập trong suốt 40 năm sau này.

Ngay từ những năm đầu tiên mặc dù còn nhiều bỡ ngỡ, ít kinh nghiệm nhưng  tổ chức giảng dạy, nội dung giảng dạy đã khá khoa học và chủ trương đào tạo của Khối là đào tạo toàn diện. Tham gia giảng dạy cho chuyên Toán là các giáo sư, các nhà khoa học trẻ tài ba như các thầy Hoàng Tụỵ, Hoàng Hữu Đường, Nguyễn Thừa Hợp, Nguyễn Bác Văn, Phạm Văn Điều, Phạm Tấn Dương, Phan Đức Chính, Lê Đình Thịnh, Nguyễn Duy Tiến. Đối với các môn học khác học sinh của Khối cũng được học các thầy giáo giỏi từ các Khoa của Đại học Tổng hợp. Vì vậy, không chỉ môn Toán mà cả các môn học khác học sinh của Khối cũng được dạy dỗ một cách nghiêm túc bởi các chuyên gia có uy tín. Với các học sinh giỏi được tuyển chọn và đội ngũ các thầy giáo giỏi nên ngay từ khi mới thành lập khối đã trở thành một trung tâm đào tạo hiệu quả và đạt được nhiều thành tích. Ngay từ khoá II Khối đã có 9 học sinh đạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi Toán Quốc gia. Ngày nay những học sinh suất xắc của giai đoạn ban đầu gian nan ấy đã trở thành những nhà khoa học đầu ngành, những cán bộ lãnh đạo như GS.TSKH. Trần Văn Nhung, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; GS.TSKH. Đào Trọng Thi Uỷ viên Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội.

II. Giai đoạn xây dựng và trưởng thành (1971 - 1990)

Trong những năm này, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội đã lựa chọn những sinh viên tốt nghiệp giỏi từ Liên Xô, Đông Âu về nước; những sinh viên tốt nghiệp loại giỏi của các khoa Toán, Lý, Văn, ... và những giáo viên giỏi từ các tỉnh để lập nên bộ môn chuyên Toán với 12 giáo viên, trong đó có một nửa là giáo viên Toán; Chủ nhiệm bộ môn Toán là thầy giáo Phạm Văn Điều. Có thể nói đây là thời kỳ Khối Ao được tổ chức, xây dựng và trưởng thành. Để vun trồng và chăm sóc những tài năng trẻ thì các thầy giáo ngoài trí tuệ còn phải bền bỉ, kiên nhẫn và tin tưởng mãnh liệt vào công việc của mình. Tập thể giáo viên của Khối đã kiên trì biên soạn bài giảng, xây dựng phương pháp giảng dạy riêng cho học sinh năng khiếu, áp dụng phương pháp gảng dạy tiên tiến. Khối chuyên Ao theo tháng năm đã tạo ra hình ảnh của mình nhờ những thành tích trong sự nghiệp đào tạo tài năng cho đất nước. Gần một nửa số cán bộ của Khối là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Tập thể các thế hệ thầy giáo và học sinh chuyên Toán là tập thể của một cộng đồng mang những đặc thù riêng và luôn thương yêu nhau hết lòng như một đại gia dình thực sự. Các thế hệ cựu học sinh luôn là những tấm gương sáng cho các thế hệ đi sau. Mối quan hệ thầy, trò gần gũi thân thiết, cùng nhau chia sẻ khó khăn, ngọt bùi và cùng nhau chung vui khi thành công và hạnh phúc.

Năm 1974, lần đầu tiên đoàn học sinh Việt Nam tham dự thi Olympic Toán Quốc tế tại Cộng hoà Dân chủ Đức. Học sinh Hoàng Lê Minh của Khối đã giành được Huy chưng Vàng. Từ đó trở đi năm học nào chúng ta cũng có một đội tuyển mạnh là nòng cốt của đội tuyển Quốc gia, thầy và trò dần trưởng thành theo thời gian gắn với những lao động cần cù, bền bỉ của công việc dậy và học.

Các thầy chuyên Toán như PGS.TS. Phan Đức Chính, GS.TSKH Nguyễn Văn Mậu nhiều năm là trưởng, phó đoàn  đưa học sinh Việt Nam đi thi Olympic Toán quốc tế, góp phần làm nên thành công tốt đẹp của đoàn Việt Nam. Học sinh Đàm Thanh Sơn đạt Huy chưng Vàng tại Tiệp Khắc khi mới 15 tuổi, Nguyễn Tiến Dũng đạt Huy chưng Vàng tại Phần Lan khi mới 14 tuổi. Đặc biệt em Ngô Bảo Châu đạt Huy chương Vàng hai năm liên tiếp năm 1988, 1989. Năm 2004 TSKH Ngô Bảo Châu đã đạt giải thưởng Clay, là một trong những giải thưởng danh giá của Toán học thế giới.

III. Giai đoạn đổi mới và phát triển vượt bậc (1991 - 2005)

Đáp ứng nguyện vọng học tập của thế hệ trẻ và yêu cầu phát hiện, đào tạo nhân tài của Đất nước trong thời kỳ đổi mới, Khối trung học phổ thông chuyên Toán-Tin Đại học KHTN ngày càng mở rộng quy môn đào tạo. Các giáo viên của Khối vừa giảng dạy các lớp chuyên Toán, vừa tham gia giảng dạy các chuyên đề các chuyên đề bồi dưỡng Toán sơ cấp cho giáo viên các tỉnh thành như Vĩnh Phúc, Hải Dương, Nam Định, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, ... vừa miệt mài nghiên cứu đúc rút những kinh nghiệm từ những bài học thành công cũng như chưa thành công để xây dựng hệ thống bài giảng mới, xây dựng phương pháp giảng dạy riêng cho học sinh năng khiếu. Những luận văn tiến sĩ, thạc sĩ được bảo vệ thành công của các thầy giáo trong Khối luôn gắn liền với việc đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng đào tạo.

Chất lượng giáo dục toàn diện được nâng cao vượt bậc, tỷ lệ tốt nghiệp Trung học phổ thông những năm 2003, 2004, 2005 đạt trên 60% loại giỏi. Đặc biệt em Phạm Thu Thuỷ đạt thủ khoa toàn quốc trong kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2001 và em Dương Thanh Tùng đạt thủ khoa tốt nghiệp Trung học phổ thông toàn quốc năm 2004 với tổng điểm 58/60. Nhiều học sinh của Khối đạt thủ khoa trong các kỳ thi tuyển sinh Đại học của các trường Đại học uy tín hàng đầu của Đất nước như Đại học Quốc gia Hà Nội, ĐH Bách khoa, ĐH Ngoại thương, ĐH Dược và nhiều em đã được cử đi học tại các trường Đại học danh tiếng của Pháp, Anh, Mỹ, Australia, Nhật Bản, Singapor. Các thế hệ học sinh chuyên Toán coi báo Toán học tuổi trẻ là một tờ báo thân thiết, nhiều em đã được giải của Báo nhân dịp kỷ niệm 15 năm, 20 năm, 35 năm thành lập Báo. Các thầy giáo của Khối đã biên soạn nhiều giáo trình, tài liệu chuyên đề để giúp các học tự học, tự nghiên cứu. Nếu phân tích, đánh giá, suy nghĩ một cách nghiêm túc và hiệu quả đào tạo, về thành tích trong các kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông, tuyển sinh Đại học, thi học sinh giỏi quốc gia và đặc biệt là các kỳ thi học sinh giỏi Tin và Toán quốc tế chúng ta thấy hiếm có trường nào trong nước và thế giới sánh bằng.

Với 59 Huy chưng trong các kỳ thi Toán quốc tế, 29 Huy chương trong các kỳ thi Tin học quốc tế học sinh của Khối đã tôn vinh trí tuệ của Việt Nam; làm rạng danh Tổ quốc. Từ ngôi trường chuyên Toán-Tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên học sinh ra trường nay đã trở thành một đội ngũ đông đảo các chuyên gia Toán học và Tin học hàng đầu của và khu vực. Trong giai đoạn này cùng với sự trưởng thành của Khối chuyên Tin các thành tích trong các kỳ thi Quốc gia, Quốc tế học sinh của Khối càng nhiều.

Năm 2000 trong đội tuyển Việt Nam thi học sinh giỏi Toán quốc tế Khối có 4 học sinh, đạt 3 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc.

Năm 2004 Khối có 2 học sinh đạt Huy chương Vàng

Năm 2003 toàn bộ đội tuyển Việt Nam tham dự thi Olympic Tin học ở Mỹ đều là học sinh của Khối và đã đạt được 1 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc, 2 Huy chương Đồng. Khối chuyên Toán-Tin, Trường ĐHKHTN, ĐHQG Hà Nội thực sự là một môi trường học tập tốt để những tài năng trẻ về Toán – Tin biến những ước mơ, hoài bão thành hiện thực.

Làm nên những thành công của Khối Trung học phổ thông chuyên Toán-Tin Trường Đại học Khoa học Tự nhiên trong 40 năm qua trước hết là nhờ đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự quan tâm ngày càng có hiệu qu của các cấp lãnh đạo khoa Toán – Cơ - Tin học, trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội; nhờ sự nỗ lực bền bỉ của các thế hệ thầy trò khối chuyên Toán-Tin.

Ghi nhận những đóng góp của các thầy giáo, học sinh khối chuyên Toán-Tin, Đảng và Nhà nước đã trao tặng cho Khối nhiều phần thưởng cao quý:

• Huân chương Lao động hạng Ba năm 1985
• Huân chương Lao động hạng Nhì năm 1995
• Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2000
• Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2005
• Đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2005

Truyền thống 40 năm rất đáng tự hào, danh hiệu Anh hùng là rất vẽ vạch. Để xứng đáng, gìn giữ và phát huy danh hiệu cao quý này nhiệm vụ của các thế hệ thầy giáo, học sinh của Khối chuyên Toán-Tin còn rất nặng. Nhưng với hạnh phúc, niềm tự hào với công việc, với niềm tin cháy bỏng vào sự nghiệp trồng người các thế hệ thầy giáo học khối chuyên Toán-Tin nhất định hoàn thành mọi nhiệm vụ để xứng đáng với sự tin tưởng, công nhận của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Xin chúc các vị lãnh đạo, các vị khách quý, các thầy cô giáo, phụ huynh, học sinh sức khoẻ – hạnh phúc và thành công.

T.S. Nguyễn Vũ Lương

Nguồn: khoia0.com